Biorąc do ręki książkę, czasopismo albo katalog, rzadko zastanawiamy się, w jaki sposób naniesiono na nią druk, jakiej metody i jakiego urządzenia użyto. Tymczasem drukowanie nie jest procesem, który za każdym razem przebiega równie łatwo i szybko, choć w porównaniu z tym, jak wyglądało w XV wieku, branża drukarska zrobiła gigantyczne postępy. Dla wieku historia druku zaczyna się właśnie w XV wieku, ale omawiając to zagadnienie, warto cofnąć się dalej, aż do początków pisma.
Jak przekazać swoje myśli potomnym?
Pismo, najpierw obrazkowe, znacznie później będące systemem znaków graficznych, zrodziło się z potrzeby przekazywania myśli, opowieści o wydarzeniach, podań i legend kolejnym pokoleniom. Pamięć ludzka bywa zwodna, zdawano sobie z tego sprawę także w przeszłości. Zawsze istniało ryzyko, że opowieści przekazywane dzieciom i wnukom po drodze ulegną modyfikacjom, jakieś zdania zostaną zapomniane, inne przekręcone. Aby tak się nie stało, należało je utrwalić na jakimś nośniku, początkowo za pomocą rysunków naskalnych, żłobień w kawałkach drewna, a w końcu na papirusie.
Historia druku – pierwsze metody drukowania
O pierwszych metodach drukowania mówi się w odniesieniu do starożytnego Egiptu, gdzie około 2400 roku p.n.e. posługiwano się glinianymi stemplami. Wynalezienie papirusu zdecydowanie podniosło popularność stempli, a metoda odciskania obrazów i znaków na papirusie dotarła na Bliski Wschód.
Papirus nie był jedynym nośnikiem informacji. Wkrótce na Bliskim Wschodzie zaczęto wykorzystywać pergamin, natomiast w Chinach papier czerpany. Za datę wynalezienia papieru czerpanego uznaje się 105 rok n.e. Co ciekawe papier czerpany do dziś produkuje się w krajach Bliskiego Wschodu.
Druk drzeworytniczy
Omawiając historię druku, nie sposób pominąć druku drzeworytniczego. Już sama nazwa tej metody sugeruje, że mamy do czynienia z ryciem w drewnie. I rzeczywiście drzeworyt to technika graficzna należąca do druku wypukłego, a także odbitka uzyskaną tą techniką. W technice tej wykorzystuje się deskę, na którą nanosi się rysunek, a następnie przy pomocy specjalnych narzędzi wycina tło, które na odbitce będzie białe. Pierwsze druki drzeworytnicze powstały w Chinach. Natomiast najstarszy drzeworyt europejski pochodzi z 1424 roku (znaleziono go w austriackim klasztorze Buxhein), a nastraszą zachowaną w całości drukowaną książką jest wydanie Sutry Diamentowej z 868 roku, które stanowi egzemplarz książki blokowej.
W okresie, gdy papier czerpany dotarł do Europy, dochodziło do otwarcia kolejnych papierni, a wkrótce również pracowni drukarskich. Rozwój druku drzeworytniczego przyspieszył, ale zapotrzebowanie na druki również cały czas rosło. W końcu w XV wieku doszło do wynalezienia wymiennej czcionki drukarskiej. Odkrycie to przypisuje się Janowi Gutenbergowi, który w latach 1452–1455 w Moguncji wydrukował Biblię Mazarina. Gutenberg, uznany jako twórca pierwszej przemysłowej metody druku na świecie, był również wynalazcą aparatu do odlewania znaków z wymiennych matryc oraz prasy drukarskiej. Dziś niejedna drukarnia na świecie nosi nazwę upamiętniającą tamte wydarzenia, jak i samego Jana Gutenberga.
